Czym jest w
ogóle problem?
Problem
stanowi trudność praktyczną i teoretyczną, której rozwiązanie zawdzięczamy własnej aktywności badawczej. Jest sytuacją
niewygodną, zawierającą niepełne dane. Stanowi rodzaj wyzwania, którego podmiot
nie może się podjąć przy wykorzystaniu jedynie dotychczasowego zasobu
posiadanej wiedzy.
Problem ma
najczęściej postać pytania lub zadania. Należy przy tym pamiętać, że nie każde
pytanie jest problemem. Podejmując się rozwiązania problemu, musimy wykazać
wysoką aktywność poznawczą i emocjonalną.
Charakterystyka
nauczania problemowego - czym jest i czym się cechuje?
Za twórcę nauczania
problemowego możemy uznać J. Deweya, niezwykłego amerykańskiego filozofa i
pedagoga z pierwszej połowy XX wieku. Dążył on do tego, by proces kształcenia
nie polegał głównie na narzucaniu uczniom zewnętrznych schematów myślenia i
działania, lecz by szkolna „wiedza” nawiązywała jak najczęściej bezpośrednio do
doświadczenia ucznia.
Nauczanie
problemowe, w skrócie PBL (Problem Based Learning)
stawia ucznia w centrum procesu uczenia się. W ostatnich latach na poziomie
szkoły gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej staje się ono coraz bardziej popularną
metodą nauczania.
·
powinno skłaniać
ucznia do SAMODZIELNEGO poszukiwania rozwiązań
·
metoda własnych
doświadczeń, które są przydatne do rozwiązania danego problemu
·
rola nauczyciela z
roli z osoby przekazującej wiedzę, zmienia się na pomocnika, lecz sam nie jest
źródłem informacji
·
istotą nauczania
problemowego jest wzkazywanie i podpowiadanie sposobów zdobywania wiedzy
zamiast standardowego jak np. wykład
·
współpraca grupowa
·
wyjkorzystuje
techniki grupowe, w której szkoła to wspólnota osób uczących się i nauczających
·
rozwiązania
problemu nie są znane z góry, trzeba je uzyskać współpracując ze sobą poprzez
dyskusję, eksperymenty i inne formy pracy zespołowej
Według W.
Okonia nauczanie problemowe jest
sekwencją kilku czynności
Na
podstawie koncepcji Deway'a , która mówiła, że lepsze wyniki osiągnie się
współpracując w grupie, Bogdan Nawroczyński opracował tok lekcji problemowej.
W praktyce
szkolnej, która jest stosowana współcześnie wygląda to następująco:
W praktyce
szkolnej metoda ta ma kilka odmian:
• metodę
odkrywczą – wykorzystywaną przez nauczycieli przy rozwiązywaniu problemów
matematycznych i przyrodniczych
• metodę
odkrywczą – opierającą się na procesie myślowym racjonalizatorstwa lub
wynalazczości
•
metodę
optymalnego planu działania – mającą zastosowanie w
rozwiązywaniu problemów technologicznych, produkcyjnych, ekonomicznych
i
konstrukcyjnych
- Wykład problemowy.
- Dyskusja dydaktyczna,
- Gry dydaktyczne
- Burza mózgów
Szczególnie
przydatna zarówno dla nauczyciela, jak i ucznia może być praca za pomocą
WebQuest (w wolnym tłumaczeniu „Poszukiwania w Sieci”). Jest to format zajęć
edukacyjnych, w którym wyjściowym źródłem informacji jest internet:
• uczniowie
na podstawie materiałów dostępnych w sieci zgłębiają zadany temat, starają się
weryfikować jakość uzyskiwanej informacji (także w oparciu o źródła
pozainternetowe)
• pozyskane
informacje i tworzone na ich podstawie struktury uczniowie gromadzą, redagują i
przygotowują do prezentacji za pomocą narzędzi elektronicznych
•
narzędziem może być serwis internetowy (np. Google Blogger), program do
prezentacji (np. PowerPoint czy Prezi) lub w ostateczności nawet zwykły edytor
tekstowy z osadzonymi ilustracjami i linkami do źródeł
• narzędzie
powinno zostać dobrane stosownie do formy i środowiska prezentacji końcowej
(np. Blogger czy Prezi dla prezentacji w sieci, PowerPoint dla prezentacji w
sali z projektorem, edytor tekstu dla prezentacji w miejscach wymagających
papierowego nośnika)
Z
A P A M I Ę T A J!
W nauczaniu
przedmiotów humanistycznych metody problemowe powinny być stosowane w miarę
potrzeb. Dzisiejsza dydaktyka podkreśla, że treści tych przedmiotów nie można
się uczyć wyłącznie drogą rozwiązywania problemów!
Podsumowując -> nauczanie problemowe jest sekwencją takich
czynności nauczyciela i uczniów, jak organizowanie sytuacji problemowych i
formułowanie problemów( w miarę dojrzewania uczniowie dokonują tego sami),
indywidualne lub grupowe rozwiązywanie problemów przez uczniów, weryfikacja
uzyskanych rozwiązań oraz systematyzowanie, utrwalanie i stosowanie nowo
nabytej wiedzy w działaniach umysłowych i praktycznych.